Albrecht I "Jednooki" Habsburg (urodzony w Rheinfelden, w lipcu w 1255 roku, zmarł nad rzeką Reuss koło Brugg, 1 maja 1308 roku) herb
Syn Rudolfa I (IV) Habsburga, hrabiego Kyburg, landgrafa Turgau, króla Niemiec, księcia Austrii i Styrii i Gertrudy Anny Hohenzollern von Zollern-Hohenberg, córki Burkharda V (VIII) Hohenzollern von Zollern, hrabiego von Hohenberg i Mechtyldy von Tübingen.
Wikariusz Austrii od maja 1281 roku do 27 grudnia 1282 roku, hrabia Habsburga i Kyburga, landgraf Alzacji, hrabia Marchii Wendyjskiej i Port Naon od 15 lipca 1291 roku do 1 maja 1308 roku, książę Austrii, Styrii, Karnioli od 27 grudnia 1282 roku do 1 maja 1308 roku, król Niemiec od 26 czerwca 1298 roku do 1 maja 1308 roku.
Tytulara: Z łaski Bożej król Rzymian, książę Austrii i Styrii, pan Karnioli, Marchii Wendyjskiej i Port Naon, hrabia Habsburga i Kyburga, landgraf Alzacji
W Wiedniu, 20 grudnia 1274 roku poślubił Elisabeth Meinhardyn de Görtz (urodzona w1263 roku, zmarła w Wiedniu, 28 paździenrika 1313 roku), córkę Meinharda IV (II, V) Meinhardyn de Görtz, hrabiego Gorycji i Tyrolu i Elżbiety Wittelsbach, córki Ottona II "Dostojnego" Wittelsbacha, księcia Bawarii, palatyna Reńskiego.
Utracie jednego oka lub wzroku w jednym z oczu, co wedle różnych opracowań stało się wskutek otrzymanej rany lub otrucia, zawdzięczał przydomek Jednookiego. 11 listopada 1295 roku, po zjedzeniu posiłku Albrecht nagle upadł bez czucia. Uznano to za skutek podanej mu trucizny. Lekarze wyleczyli go stosując specyficzne metody - powieszono go za nogi, aby trucizna mogła wypłynąć z żołądka. Trucizna, jeśli rzeczywiście podano mu truciznę, Albrechta nie zabiła, ale leczenie było tego bliskie - król prawdopodobnie doznał wylewu i oślepł na jedno oko.
Był najstarszym synem Rudolfa I Habsburga, króla niemieckiego, oraz jego pierwszej żony Anny (Gertrudy), córki Burcharda III, hrabiego Hohenberg.
Dzięki zabiegom ojca 27 grudnia 1282 roku otrzymał wraz z młodszym bratem Rudolfem II dziedzictwo po Babenbergach, na które składały się Górna i Dolna Austria, Styria, Kraina oraz Marchia Windyjska. Już jednak w następnym roku Rudolf II na żądanie austriackiej szlachty odstąpił bratu pełnię władzy, zadowalając się dobrami rodowymi w Szwabii.
W 1282 roku książęta elektorzy zgodzili się przyznać Albrechtowi i jego bratu Rudolfowi odebrane Przemysłowi Ottokarowi II dziedzictwo po Babenbergach, Austrie i Styrie, wynosząc ich tym samym do godności książąt Rzeszy. Rudolf I rozdzielił dobra rodowe Habsburgów w Szwabii od nowych nabytków, które ostatecznie przypadły Albrechtowi. W Austrii i Styrii "wybuchło powstanie przeciw twardym rządom Albrechta, stłumione dopiero w 1288 roku, a w latach 1292-1296 walczyć musiał z koalicją salzbursko-bawarską. Mimo zabiegów Rudolfa I nie udało sie zapewnić następstwa tronu dla Albrechta.
31 sierpnia 1290 roku ojciec Albrechta I Habsburga nadał mu w lenno Węgry, młody książę udał się w kierunku Budy w celu przejęcia władzy. Niestety tam doszło do starcia z oddziałami Andrzeja III. Zapewne siły, jakimi dysponował Albrecht I Habsburg, okazały się za słabe, uznał więc, że nie ma szans na węgierską koronę i w konsekwencji obrał drogę powrotną.
Wiosną 1291 roku w Znojmie Albrecht I Habsburg spotkał się z Wacławem II. Z powodu swojej buty i pychy zraził do siebie szwagra, który rok później na sejmie Rzeszy we Frankfurcie podczas wyborów niemieckiego króla oddał głos na Adolfa z Nassau. 5 maja 1292 roku na sejmie Rzeszy we Frankfurcie odbyła się elekcja niemieckiego króla. Albrecht I Habsburg żywił nadzieję przejąć po ojcu tron Rzeszy Niemieckiej. Niestety zawiódł się bardzo, ponieważ elektorowie wybrali Adolfa z Nassau. W listopadzie 1292 roku Albrecht I zawarł z Adolfem z Nassau porozumienie, w myśl którego ten pierwszy uznał drugiego za króla w zamian za zgodę władcy Niemiec na zatrzymanie przez Habsburgów dotychczasowych ich zdobyczy.
W lutym 1298 roku Albrecht I Habsburg zorganizował w Wiedniu zgromadzenie monarchów środkowej Europy. Znaleźli się tam między innymi Andrzej III, Wacław II i Kazimierz Bytomski. Między innymi doszło tam do zaręczyn Elżbiety, córki króla Węgier, z Wacławem III, synem króla Czech. 23 czerwca 1298 roku w Moguncji kolegium książąt elektorów obrało Albrechta (anty)królem niemieckim w opozycji do Adolfa z Nassau. Po śmierci Adolfa (którego własnoręcznie zabił w trakcie bitwy pod Göllheim), 27 lipca 1298 roku we Frankfurcie nad Menem Albrecht został ponownie obwołany królem niemieckim, a 24 sierpnia tego roku koronowano go w kaplicy Karola Wielkiego w katedrze akwizgrańskiej.
W 1298 roku obrany został antykrólem przeciw Adolfowi z Nassau, który zginął w bitwie z Albrechtem pod Gôllheim. Albrecht już w 1295 roku sprzymierzył się z Filipem IV "Pięknym", a jako król poczynił spore ustępstwa na rzecz Francji w zamian za wsparcie przez Filipa starań o zapewnienie dziedziczności tronu w Niemczech. Gdy Albrecht usiłował wykorzystać spór o hrabstwo Holland-Seelland, aby włączyć je do posiadłości Habsburgów, zniechęcił do siebie nadreńskich książąt elektorów, którzy nawet planowali jego detronizacje. Albrecht złamał ich potęgę, znosząc wszystkie nielegalne cła narzucone przez nich w Nadrenii, czym zyskał popularność wśród szlachty i miast. Nadto zmusił ich do oddania zagarniętych dóbr Rzeszy.
Albrecht popadł również w konflikt z papieżem Bonifacym VIII, gdyż ten, nie będąc proszony o aprobatę wyboru - do czego rościł sobie pretensje - nie uznał wyboru Albrechta ani nie przystał na jego koronację cesarską. Poza tym Albrecht był sprzymierzeńcem głównego wroga papieża, Filipa IV "Pięknego".
29 czerwca 1300 roku w Moguncji Albrecht I Habsburg wydał dokument, w którym nadał Wacławowi II jako lenno Rzeszy wszystkie ziemie należące do Władysława "Łokieteka". W zawirowaniach wokół tronu polskiego poparł Wacława II, ale przeciwstawił się jego zakusom na tron węgierski, gdzie razem z papieżem Bonifacym VIII, co było wyrazem zmiany jego polityki na propapieską - popierał Andegawenów. Po zamordowaniu Wacława III w 1306 roku dał Czechy w lenno swojemu synowi Rudolfowi III, ale jego nagła śmierć w 1307 roku i wybór przez stany czeskie Henryka z Karyntii na króla, pogrzebały czeskie plany Habsburgów. Albrecht zginął zamordowany przez swojego bratanka, który czuł się przez niego pokrzywdzony. Jego śmierć przerwała konsolidację Niemiec pod rządami Habsburgów.
W 1300 roku czterech elektorów nadreńskich utworzyło koalicję skierowaną przeciwko Albrechtowi I Habsburgowi. W odwecie - Albrecht I Habsburg doprowadził do ślubu swego syna Rudolfa III z Blanką piętnastoletnią córką Filipa III. Mariaż ten był wzmocnieniem sojuszu obu monarchów
1 maja 1308 roku został zamordowany nad rzeką Reuss koło Brugg w Szwajcarii przez swojego bratanka Jana Parricidę, któremu nie chciał oddać ziem po ojcu i źle go traktował. Zabójca uciekł do Włoch, gdzie prawdopodobnie został zakonnikiem. Ciało Albrechta złożono początkowo w klasztorze cysterskim w Wettingen, a w 1309 roku wraz z prochami jego rywala do korony niemieckiej Adolfa z Nassau - przeniesiono je do królewskiej katedry w Spirze (Speyer).
Żródła:
"Słownik władców Europy średniowiecznej" - pod redakcją Józefa Dobosza i Macieja Serwańskiego
"CZ. III. RÓŻNE DYNASTIE (XIV-XVI W.)"- autor: Jarczewski Przemysław
ALBRECHT I HABSBURG w "Władcy Niemiec"
01-05-2022